Τα φυτά για να προστατεύονται από τους φυσικούς εχθρούς τους, έχουν σε διάφορα μέρη τους τοξικές ουσίες (αλκολοειδή σαπωνίτες, αιθέρια έλαια, γλυκοσίδες, δεψικές ουσίες κ.λ.π.). Αλλά με κάποιες συνθήκες δημιουργείται διαταραχή της φυσιολογικής διακίνησης των τοξικών ουσιών και περνάνε στο νέκταρ που γίνεται τοξικό για τις μέλισσες.
Συμπτώματα τροφοδηλητηρίασης:
Ξαφνικό αδυνάτισμα των μελισσιών, αποδιοργάνωσή τους, σωροί νεκρών μελισσών στην είσοδο της κυψέλης, νεκρός γόνος, ενδείξεις σηψιγονίας, επιθετικές μέλισσες, νωθρές μέλισσες σαν ναρκωμένες, διακοπή της ωοτοκίας και αντικατάσταση της βασίλισσας, μέλισσες γυαλιστερές χωρίς τρίχες, παράλυση.
Οι τροφοδηλητηριάσεις διαφέρουν από τις χημικές δηλητηριάσεις γιατί δεν παρατηρούνται σε όλα τα μελίσσια του μελισσοκομείου.
Φυτά που δηλητηριάζουν τις μέλισσες:
Ακόνιτο το γογκυλώδες και ακόνιτο το λυκοκτόνο, δηλητηριάζουν με τη γύρη δείχνοντας συμπτώματα 25 λεπτά μετά την κατανάλωσή τους: παράλυση ποδιών, σπασμωδικές κινήσεις σε όλο το σώμα και αυτό γίνεται και στους κηφήνες και στις βασίλισσες.
Αστράγαλος λεντιγκινόσος: Είναι δηλητηριώδης και θανατηφόρος με την κατανάλωση γύρης, παράγει τοξικό νέκταρ. Οι μέλισσες τον επισκέπτονται όταν δεν υπάρχει αλλού γύρη.
Βέρατρο το λευκό και το μέλαν, σε βοσκότοπους ορεινούς της Πίνδου, γνωστό σαν «στερογιάννι» ή «στρουμπάρι», με δηλητηριασμένη γύρη, που οι μέλισσες το επισκέπτονται όταν δεν υπάρχει γύρη.
Δάφνη η μεζέριος: Στα δάση της βόρειας Ελλάδας, γνωστή σαν «μεζερίνη».
Δατούρα η στραμώνιος, κοινώς Τάτουρας, πορδόχορτο, μονοετές, αυτοφυές στους κήπους, σε κοπροσωρούς κατά μήκος των δρόμων, συνήθως ανθίζει το βράδυ και σπάνια τη μέρα, με τοξική γύρη.
Δελφίνια, έχουν τοξική γύρη, λέγεται και πατιαζότο, ψειροβότανο και η καταστροφή που προκαλεί είναι μικρής έκτασης.
Ευκάλυπτος: κάποιες ποικιλίες που ανθίζουν το Φθινόπωρο πιθανό να δηλητηριάσουν σε αντίξοες συνθήκες για το φυτό.
Ιπποκαστανέα: σαν καλλωπιστικό φυτό με νέκταρ και γύρη τοξική από την ουσία Βερεσκιρίνη (Φλαβονογλυκοζίτης) που προσελκύει πολύ τις μέλισσες σε ξηρικές χρονιές.
Καμέλια ρεντικουλάτα: καλλωπιστική με τοξικό νέκταρ από ραφινόζη ίσως πάνω από 10%.
Καπνός (νικοτιάνα): θανατώνει τις μέλισσες με το τοξικό νέκταρ και τη βλεννώδη ουσία που παγιδεύει τις μέλισσες σε νικοτίνη, αναβασίνη, νορνικοτίνη.
Κρεμμύδι: Μερικές φορές σπάνια η γύρη του είναι τοξική.
Κέρκους: δέντρα, θάμνος όπως η βελανιδιά και το πουρνάρι, που περιέχουν στους ιστούς, δεψικές ουσίες που οριακά γίνονται τοξικές όταν περνούν στα μελιτώματα των εντόμων, κυρίως αφίδων.
Λευκή ελάτη: (Ευρώπη και Καύκασο) και στην Ελλάδα περιορισμένα στα βόρεια ελληνικά σύνορα, μελίτωμα τοξικό από αφίδες.
Ροδόδεντρο και αζαλέες: με γύρη τοξική (αδρομεδοτοξίνη) και πιθανό και στον άνθρωπο.
Ροδοδάφνη ή πικροδάφνη: τα φύλλα είναι πηγή τοξίνης (ολεαδρίνη) και χρησιμοποιείται στα εντομοκτόνα. Οι μέλισσες την επισκέπτονται σε έλλειψη γύρης.
Ρανουγκουλίδες: είναι αρκετά είδη κοινά στην ελληνική χλωρίδα και προκαλούν έντονες δηλητηριάσεις. Η γύρη τους είναι τοξική για 3 ολόκληρα χρόνια. Οι μέλισσες τρεμουλιάζουν μπροστά στην είσοδο, τρέχουν νευρικά στο έδαφος, χάνουν το σχηματισμό τους και πεθαίνουν σε σωρούς. Τοξική ουσία είναι μια ακόρεστη λακτόνη, η πρωτοανεμονίνη.
Στάχυς που αυτοφύεται σε χέρσα ορεινά μέρη, προκαλούν δηλητηριάσεις, περισσότερο στις παραμάνες.
Σοφόρα η Ιαπωνία: τοξική στις ακμαίες μέλισσες η γύρη και το νέκταρ της.
Σουλανό το μέλαν: αγριοντομάτα ή στύφνο ή στρύφνο, σε καλλιεργούμενους χέρσους αγρούς. Ανθίζει βράδυ με άφθονη γύρη, λίγο νέκταρ αλλά είναι τοξικά. Τα άνθη κλείνουν τη μέρα τοξική ουσία ή σαλανίννι.
Υοσκύαμος ο μέλας: βαρύοσμο και τοξικό ζιζάνιο για τα ζώα. Παντού στην Ελλάδα, σε άγονους χέρσους τόπους. Κάνει τις μέλισσες επιθετικές και αυξάνει σημαντικά την ατροπίνη στο μέλι . Στους ιστούς και στο νέκταρ τα αλκαλοειδή υοσκυαμίνη και ατροπίνη είναι τοξικά.
Φλαμουριά ή φυλύρα (τιλια η εριώδης )της Εύβοιας, Κέρκυρας, Ηπειρωτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου). Όταν παρασιτούνται από αφίδες (ψώρες) δίνουν τοξικό μελίτωμα και προκαλούν απώλεια στις μέλισσες.
ΠΗΓΗ: Πρακτική Μελισσοκομία, 2012, σελ. 171-174 tomelissi.wordpress.com
Συμπτώματα τροφοδηλητηρίασης:
Ξαφνικό αδυνάτισμα των μελισσιών, αποδιοργάνωσή τους, σωροί νεκρών μελισσών στην είσοδο της κυψέλης, νεκρός γόνος, ενδείξεις σηψιγονίας, επιθετικές μέλισσες, νωθρές μέλισσες σαν ναρκωμένες, διακοπή της ωοτοκίας και αντικατάσταση της βασίλισσας, μέλισσες γυαλιστερές χωρίς τρίχες, παράλυση.
Οι τροφοδηλητηριάσεις διαφέρουν από τις χημικές δηλητηριάσεις γιατί δεν παρατηρούνται σε όλα τα μελίσσια του μελισσοκομείου.
Φυτά που δηλητηριάζουν τις μέλισσες:
Ακόνιτο το γογκυλώδες και ακόνιτο το λυκοκτόνο, δηλητηριάζουν με τη γύρη δείχνοντας συμπτώματα 25 λεπτά μετά την κατανάλωσή τους: παράλυση ποδιών, σπασμωδικές κινήσεις σε όλο το σώμα και αυτό γίνεται και στους κηφήνες και στις βασίλισσες.
Αστράγαλος λεντιγκινόσος: Είναι δηλητηριώδης και θανατηφόρος με την κατανάλωση γύρης, παράγει τοξικό νέκταρ. Οι μέλισσες τον επισκέπτονται όταν δεν υπάρχει αλλού γύρη.
Βέρατρο το λευκό και το μέλαν, σε βοσκότοπους ορεινούς της Πίνδου, γνωστό σαν «στερογιάννι» ή «στρουμπάρι», με δηλητηριασμένη γύρη, που οι μέλισσες το επισκέπτονται όταν δεν υπάρχει γύρη.
Δάφνη η μεζέριος: Στα δάση της βόρειας Ελλάδας, γνωστή σαν «μεζερίνη».
Δατούρα η στραμώνιος, κοινώς Τάτουρας, πορδόχορτο, μονοετές, αυτοφυές στους κήπους, σε κοπροσωρούς κατά μήκος των δρόμων, συνήθως ανθίζει το βράδυ και σπάνια τη μέρα, με τοξική γύρη.
Δελφίνια, έχουν τοξική γύρη, λέγεται και πατιαζότο, ψειροβότανο και η καταστροφή που προκαλεί είναι μικρής έκτασης.
Ευκάλυπτος: κάποιες ποικιλίες που ανθίζουν το Φθινόπωρο πιθανό να δηλητηριάσουν σε αντίξοες συνθήκες για το φυτό.
Ιπποκαστανέα: σαν καλλωπιστικό φυτό με νέκταρ και γύρη τοξική από την ουσία Βερεσκιρίνη (Φλαβονογλυκοζίτης) που προσελκύει πολύ τις μέλισσες σε ξηρικές χρονιές.
Καμέλια ρεντικουλάτα: καλλωπιστική με τοξικό νέκταρ από ραφινόζη ίσως πάνω από 10%.
Καπνός (νικοτιάνα): θανατώνει τις μέλισσες με το τοξικό νέκταρ και τη βλεννώδη ουσία που παγιδεύει τις μέλισσες σε νικοτίνη, αναβασίνη, νορνικοτίνη.
Κρεμμύδι: Μερικές φορές σπάνια η γύρη του είναι τοξική.
Κέρκους: δέντρα, θάμνος όπως η βελανιδιά και το πουρνάρι, που περιέχουν στους ιστούς, δεψικές ουσίες που οριακά γίνονται τοξικές όταν περνούν στα μελιτώματα των εντόμων, κυρίως αφίδων.
Λευκή ελάτη: (Ευρώπη και Καύκασο) και στην Ελλάδα περιορισμένα στα βόρεια ελληνικά σύνορα, μελίτωμα τοξικό από αφίδες.
Ροδόδεντρο και αζαλέες: με γύρη τοξική (αδρομεδοτοξίνη) και πιθανό και στον άνθρωπο.
Ροδοδάφνη ή πικροδάφνη: τα φύλλα είναι πηγή τοξίνης (ολεαδρίνη) και χρησιμοποιείται στα εντομοκτόνα. Οι μέλισσες την επισκέπτονται σε έλλειψη γύρης.
Ρανουγκουλίδες: είναι αρκετά είδη κοινά στην ελληνική χλωρίδα και προκαλούν έντονες δηλητηριάσεις. Η γύρη τους είναι τοξική για 3 ολόκληρα χρόνια. Οι μέλισσες τρεμουλιάζουν μπροστά στην είσοδο, τρέχουν νευρικά στο έδαφος, χάνουν το σχηματισμό τους και πεθαίνουν σε σωρούς. Τοξική ουσία είναι μια ακόρεστη λακτόνη, η πρωτοανεμονίνη.
Στάχυς που αυτοφύεται σε χέρσα ορεινά μέρη, προκαλούν δηλητηριάσεις, περισσότερο στις παραμάνες.
Σοφόρα η Ιαπωνία: τοξική στις ακμαίες μέλισσες η γύρη και το νέκταρ της.
Σουλανό το μέλαν: αγριοντομάτα ή στύφνο ή στρύφνο, σε καλλιεργούμενους χέρσους αγρούς. Ανθίζει βράδυ με άφθονη γύρη, λίγο νέκταρ αλλά είναι τοξικά. Τα άνθη κλείνουν τη μέρα τοξική ουσία ή σαλανίννι.
Υοσκύαμος ο μέλας: βαρύοσμο και τοξικό ζιζάνιο για τα ζώα. Παντού στην Ελλάδα, σε άγονους χέρσους τόπους. Κάνει τις μέλισσες επιθετικές και αυξάνει σημαντικά την ατροπίνη στο μέλι . Στους ιστούς και στο νέκταρ τα αλκαλοειδή υοσκυαμίνη και ατροπίνη είναι τοξικά.
Φλαμουριά ή φυλύρα (τιλια η εριώδης )της Εύβοιας, Κέρκυρας, Ηπειρωτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου). Όταν παρασιτούνται από αφίδες (ψώρες) δίνουν τοξικό μελίτωμα και προκαλούν απώλεια στις μέλισσες.
ΠΗΓΗ: Πρακτική Μελισσοκομία, 2012, σελ. 171-174 tomelissi.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου